Genetik mühendisliği giderek gelişen, yeniliğe açık, bilim kurguya konu olan ilgi çekici bir alan. Şu ana kadar birçok canlı türünde çeşitli genetik mühendisliği çalışmaları yapıldı. Bazı bilindik genetik mühendisliği çalışmaları şöyle:
*Petrol temizleyen bakteri
Petrolün yol açtığı kirlenmeye karşı olarak bugün aktif olarak kullanılan bir yöntem.2010 yılında Meksika körfezindeki büyük çaplı petrol sızıntısında kullanıldı.
*Tümörleri yok eden bağışıklık hücresi
Kansere bir çözüm olabilecek ve henüz proje aşamasında.
*Ultraviyole ışık altında parıldayan kediler
İnsanların genetik hastalıklarını çözmeye yardımcı olabilecek.
*İlk yapay genomlu canlı (Synthia)
Ebeveyni bilgisayar olan ilk canlı olarak nitelendiriliyor.2010 yılında yapıldı ve bunun üzerine çalışmalar devam ediyor.
Çeşitli canlılarda genetiği değiştirmeye yönelik çalışmalar yapılsa da henüz insana gelinmedi ve konu insanın genetiğinin değiştirilmesi olunca etik tartışmalarına yol açıyor. Geçen nisan ayı içerisinde, Çin’de yapılan, insan embriyosuna yönelik genetik hastalığı önlemeyi amaçlayan çalışma büyük yankı uyandırdı. Bilim camiası tarafından ciddi bir şekilde eleştirildi. İnsan üzerinde yakın bir gelecekte yapılabilecek genetik çalışmalar çeşitli genetik hastalıkların önlenmesi, ideal embriyo seçimi hatta üst bir insan modeli yaratma şeklinde olabilir ki, böyle bir kurgu Nazilerin üstün ırk tezini direk olarak akla getirecektir. Bu bile aslında yeteri kadar endişe vericidir.
İnsanlar sosyoekonomik olarak birbirinden farklı kesimlere ya da sınıflara ayrılsalar da bu çizgiler ortak kültür, inanç sistemleri gibi toplumsal değerlerle korunur ve böylelikle toplumsal uzlaşı sağlanır. 97 yapımlı Gattaca filmi insanın genetik yapısının değiştirilmesi ve bunun sonucunda oluşan sosyal yapıyı anlatıyor. Bu sosyal yapı insanları tamamen belli kalıplar çerçevesinde değerlendiren, mutlak ayrımcı, mükemmeliyetçi bir düzen. Zekâ, fiziki güç ve estetik ayrımcı unsurlardan bazıları ve bu unsurlar insanlar arasındaki sosyal çizgileri derinleştirip kişisel iradeyi ve özgürlük kavramlarını hiçe sayıyor. Tabi ki de materyalist bir düşünceyle şekillenen bu düzen filmde de eleştirildiği gibi sağlıklı değil. Mükemmeli hedeflese de ciddi hatalara yol açıyor ve kesinlikle ideal değil. Ayrıca ahlaki olarak da olabildiğine rahatsız edici. Genetik çalışmaların yaratılışa müdahalesi sorgulanması ve üzerinde durulması gereken bir konu.
Benim görüşüm ise insanın hiçbir canlının genetik yapısına müdahale hakkının olmadığı, üstünlüğün göreceli olduğu ve kimseye ait olmadığı, kusursuz insanın olamayacağı ve kusursuzluğun fayda getirmeyeceği yönünde.
*Gattaca film afişi
Serdar Duran
14.06.2015
Kaynakça
http://www.sherweb.com/blog/5-recent-breakthrough-innovations-in-biotechnology/
http://www.theguardian.com/science/2010/may/20/craig-venter-synthetic-life-form
http://www.technologyreview.com/fromtheeditor/536696/editing-human-dna/
http://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/04/150424_insan_embriyosu
http://outdoororacle.com/Blog.aspx?blog=1234&Ham-petrol-yiyen-bakteri